Menopoz

Menopoz Nedir?

Yunanca mens (ay) ve pause (durmak) sözcüklerinden türemiştir menopoz. Bu dönem bebeklik, ergenlik, cinsel olgunluk gibi hayatın bir dönemidir, bu dönemde; yumurtalıklardaki (overler) folikül miktarı ve buna bağlı olarak östrojen üretimi azalır, zamanla östrojen üretimi kesilir ve yumurtalıklar küçülür ve buna bağlı olarak, adet döngüsü kesilir ve üreme yeteneği kayıp olur.

Dünya sağlık örgütü tarafından yumurtalık faaliyetlerinin sona ermesi, adet döngüsünün kalıcı olarak kesilmesi diye tarif edilir.

Pre-menopoz dönemi, menopoz dönemi ve post-menopoz dönemi diye 3’e ayrılarak başlayan bu süreç kadın yaşamı için önemli dönemeçlerden biridir.

Ortalama yaş 44-55 yaş aralığıdır. Genetik ve çevre faktörleri, ilaç kullanımı, stres gibi bir çok faktör bu süreci etkiler.

Pre-menopoz: Kişinin menopoza yaklaştığı dönemdir. Aralıklı olarak adet düzeni devam eder. Gebelik riski az da olsa vardır.

Menopoz: Son adet kanamasının üzerinde 12 ay geçtikten sonra başlayan süreçtir. Kişi hiç adet görmez, gebelik riski yoktur.

Post-menopoz: Menopoz sonrası yıllar için kullanılan bir terimdir. Kişi osteoporoz, kalp ve damar hastalıkları gibi pek çok hastalıklara karşı ciddi risk altındadır.

Menopoz belirtileri nelerdir?

Kişiye göre değişkenlik gösterir. Erken dönemde adet olamama, ateş basması, gece terlemeleri, istiharat artışı, tüylenme, anksiyete, vajinal atrofi, kuruluk, zamanla idrar kaçırma, kabızlık, cinsel isteksizlik, kilo artışı, tansiyon yüksekliği, diyabet ve kalp damar hastalıkları riskinde artma gözlenebilir.

Menopoz dönemi neden önemlidir?

Hem ruhsal hem bedensel değişiklikler olduğu bu dönemde her yıl düzenli dahiliye ve meme hastalıkları açısından muayene olunmalıdır.

Kadın doğum kontrol önemi?

Horomel değişikliklere bağlı rahmin durumunda kalınlaşma, yumurtalıkta kistler görünebilir. Özellikle östrojen yokluğuna bağlı ciddi değişiklikler oluşabilir. Vajinal atrofi, kuruluk, yanma, batma, ilişkide ağrı ve isteksizlik, idrar kaçırma bunların belli başlı semptomlarıdır.

Erken menopoz nedenleri?

40 yaşın altında adetten kesilme, yumurtalık fonksiyonlarına azalma olması durumudur.

Cerrahi menopoz nedir?

Herhangi bir nedenle kadında yumurtalık ve rahimin alınması sonucu adetten kesilmesi durumudur.

Menopoz tanısı nasıl konulur?

Kişinin menopoz belirtisi görülmesi durumunda bir jinekoloğa giderek muayene olması gereklidir. Jinekolojik muayenede yumurtalık fonksiyonları azalmış olması ve yapılan hormon testleri ile anlaşılır.

FSH> 40 olması, E2<20 olması menopoz tanısı koydurur.

Tedavi

Kişiye özel bir tedavi planlanmalıdır. Kişinin hayat kalitesini arttırmaya yönelik pek çok tedavi seçeneği vardır. Risk faktörleri yoksa ve menopoz üzerinden 5 yıldan fazla zaman geçmediyse hormon tedavisi en iyi seçenektir.

Tedaviler

• HRT hormon tedavisi (Destek terapisi)
  Estrojenler -uterusu olmayan hastalarda tek başına uygun olan yolla, transdermal veya vajinal yolla kullanılabilir.
• Progesteronlar
• BiliÅŸsel terapi– hipnoz, egzersiz, yoga kilo, kaybı
• Diyet– fitoöstrojenler, soya, tahıl, baklagillerden zengin

Destek tedavilerinin nedenleri?

Vajinal kaygablaştırıcılar, Kalsiyum, 800-1200mg, D vitamini 800-1500mg, Mg-400Mg, Çinko

Hangi hastalarda tedaviye baÅŸlamak gerekli?

60 yaşından genç, 5 yıl içinde menopoza girmiş, risk faktörü olmayan herkes tedavi almalı. Özellikle;

45 yaşından önce menopoza girmek

Özellikle ateş basması, terleme, uykusuzluk gibi yaşam kalitesinin bozulması durumları

Menopoza bağlı üregenital atrofi olarak bilinen kuruluk, ağrılı cinsel ilişki ve idrar kaçırma, durumları varsa muhakkak tedavi verilmelidir.

Menopozu geciktirmek mümkün mü?

Menopoz kadınlar için doğal bir süreçtir ve aslında yumurta sayısını arttırmak mümkün olmadığı için geciktirmek de olası değildir. Ancak elbette ki verilebilecek hormonel ilaçlarla bu süreç uzatılabilir.

Menopozu uzatmak mümkün olmasa da sağlıklı yaşamak elimizdedir;

• Beslenme alışkanlıklarına dikkat etmek

• Düzenli bir yaÅŸam tarzını benimsemek

• Sigara ve alkol tüketiminden uzaklaÅŸmak

• Egzersiz yapmak

Kaliteli bir yaÅŸama neden olur.

Menopozda HRT(Hormon replasman tedavisi)

HRT uygulanabilecek durumlar:

1)Vazomotor semptomlar

Şiddetli ateş basmalarında HRT öneriliyor. Flashing şeklinde gelişen ateş basmaları özellikle beyin hasarı oluşturabileceği, demans ve Alzheimer’ı tetikleyebileceği için tedavi edilmedilir.

2)Osteoporoz: HRT kemik kayıplarını engeller.

3)Cinsel fonksiyonlar ve genitoüriner semptomlar: Östrojen eksikliğine bağlı vulvavajinal atrofi, kuruluk, üreradaki değişiklikler sonucu yanma, acı, ilişkide ağrı ve sık idrar şikayetleri oluşur.

4)İdrar kaçırma

5)Cilt deÄŸiÅŸiklikleri

6)Diyabet, metabolik sendrom

7)Bilişsel fonksiyonlar: HRT alımı bilişsel beyin fonksiyonlarını güçlendirir.

8)Depresyon: Kullanılan hormon ilaçlarının antidepresanlara eşdeğer etkisi vardır.

9)Kardiopulmoner hastalıklar: Bu hastalıkların riskini azaltmak için de kullanılır.

HRT (Hormon replasman tedavisi) zararlı mıdır?

Menopozda destek tedavisi kişinin özellikleri, medikal geçmişi ve kişinin şikayetlerini göz önünde bulundurarak verilmelidir.

45 yaşından önce menopoza girenler ve yaygın ateş basması olan kadınlar ileride gelişebilecek nörolojik hasar için muhakkak tedavi almalıdır.

Tedavi olan hastalar rutin değerlendirilir , tüm kontrolleri yapılılır. Meme açısından tetkitleri yapılır ve risk faktörü yoksa tedavi başlanır. Tedavi kişiye göre hekim önerisi ile belirlenir.

Ağızdan ilaç alınabileceği gibi vajinal, transdermal veya lokal da kullanılabilir.