Gebelikten Korunma Yöntemleri
İnsanoğlunun en temel fizyolojik ihtiyaçlarındandır cinsellik ancak bilinçli yetişkinler olarak kendi sorumluluklarımızı bilmeli ve daha sonra kendimizi zor duruma sokabilecek, geri dönülmez sonuçlar doğurabilecek durumlardan da kaçınmalıyız. Bu nedenle gebelikten korunma yöntemlerine başvururuz. Gebelikten korunma yöntemleri erkek için olabileceği gibi kadın için de olabilir. Şimdi hamilelikten korunma yöntemleri, avantajları ve riskleri nelerdir? Tek tek açıklayalım.
Doğum Kontrol Yöntemleri Nelerdir?
Gebelikten korunma yolları şunlardır:
- Doğum kontrol hapları
- Rahim için araçlar (spiral)
- İğneler
- Kadının tüplerinin bağlanması (Tüp Ligasyonu)
- Diyafram
- Deri altı kapsüller
- Sperm yokediciler
- Kadın kondomu
- Erkek kondomu
- Erkeğin tüplerinin bağlanması (Vazektomi)
- Doğal korunma yöntemleri
- Acil korunma yöntemleri (Ertesi gün hapı, Kürtaj)
Doğum Kontrol Hapları
- Oral kontraseptifler hamilelikten korunma yolları içinde oldukça etkili bir yöntemdir.
- Yumurtlamayı engeller.
- Henüz hiç gebe kalmamış kadınlar için ideal bir korunma yöntemidir. Ancak her gün alınması gerekir.
- Her gün alınmadığı takdirde gebelik riski oluşur.
- Bu korunma yöntemini hap ve mini hap olarak ikiye ayırmak mümkündür.
- Hap kullanımı 35 yaş üstü kadınlarda eğer sigara kullanımı var ise tavsiye edilmez.
- Hap kullanımı olacak ise sigara bırakılmalıdır.
- Mini haplar olarak adlandırdığımız doğum kontrol haplarını emziren anneler de kullanabilir. Ancak hap olarak adlandırdığımız grup emziren anneler için tavsiye edilmez.
Rahim İçi Araç (RAİ)
Hamile kalmamak için korunma yolları içerisinde günümüzde sıkça kullanılan yöntemlerden biri de rahim içi spiraldir. Gebe olmadığınızdan emin olduğunuzda takılır.
- Gebelikten korunmak için spiral oldukça etkili bir yöntemdir.
- Plastik, bakır ya da hormon içeren türleri vardır.
- Rahim içine takılır.
- Spremlerin rahime ulaşmasını engeller.
- Gebelik kabiliyetinize zarar vermez.
Gebelikten Koruyan İğneler (Avantaj ve Dezavantajları)
- Koruyucu iğneler de tıpkı doğum kontrol hapları gibi içerdikleri hormon sayesinde hamilelik oluşumunu engellerler.
- 3 ayda bir yapılan türleri olduğu gibi aylık olarak da uygulanabilir.
- Etkili bir korunma yöntemidir.
- Aylık yapılan türü emziren annelere önerilmez. 3 ayda bir vurulanları ise emziren anneler de kullanabilir.
- 35 yaş üstü sigara içen kadınlar sigarayı bıraktıklarında kullanabilirler.
- Cinsel hastalıklara karşı koruma sağlamaz
Tüp Ligasyonu (Kadının Tüplerinin Bağlanması)
- Tüp ligasyonu kalıcı bir yöntemdir.
- Dönüşü yoktur.
- Artık çocuk istemeyen çiftlerde uygulanabilir.
- En etkili yöntemlerden biridir.
- Cinsel hayatınızda her hangi bir değişim yaratmaz.
- Adet kanamaları eskisi gibi devam eder ama tüpler bağlı olduğu için döllenme olmaz.
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlamaz.
Diyafram
- İnce bir tabakadan oluşan bir nevi kapaktır.
- Rahim ağzına yerleştirilir.
- Cinsel ilişki öncesi kadının kendisi tarafından yerleştirilir ve ilişkiden 6 saat sonrasında çıkarılır.
- Her cinsel ilişki öncesi kadın tarafından uygulanır.
- Doğru kullanımda etkilidir ve birden fazla kez kullanılabilir.
- Emziren anneler de kullanabilir.
- Cinsel yolla bulaşan bazı hastalıklara karşı da koruma sağlar.
Deri Altı Kapsüller
- Toplu iğne uzunluğunda silikon bir çubuktur.
- Kolun iç kısmına yerleştirilir.
- Kola takılan bu doğum kontrol aleti çok etkili bir korunma yöntemidir.
- 3-4 yıl kadar koruma sağlar.
- İçeriğindeki kadınlık hormonu sayesinde gebeliği engeller.
- Emziren kadınlarda da kullanılabilir.
- Cinsel yolla bulaşan hastalıkları engellemez.
- Ancak bir uzman tarafından yerleştirilebilir.
- Bazen kanamalarda azalma gibi durumlar yaşanabilir.
Spermisit (Sperm Yokediciler)
- Spemisit sperm öldüren tablet veya fitile verilen isimdir.
- Bu doğum kontrol fitili koruma sağlaması için cinsel ilişkiden yarım saat önce kadın tarafından vajenenin derinine yerleştirilmelidir.
- Etkili olabilmesi için cinsel ilişkiden en az 6 saat sonrasına kadar vajinanın içi yıkanmamalıdır. (Vajinanın içinin yıkanması normalde de tavsiye edilmeyen bir uygulamadır.)
- Her cinsel ilişkiden önce tekrarlanır.
- Diğer yöntemlere göre biraz daha koruma oranı düşüktür.
- Bazı cinsel hastalıklara karşı koruma sağlar.
Kadın Prezervatifi
- Kadın kondomu son yıllarda popülerleşmeye başlamıştır.
- Yumuşak plastikten yapılmış kılıf şeklindeki bu araç cinsel ilişki öncesi vajina içine yerleştirilir.
- Kadın kondomu erkeğinkisi ile aynı işlevi görür. Spermleri bir torbaya toplar böylece kadının vajinasına dökülmesini engeller.
- Her cinsel ilişide bir yenisi kullanılmalıdır.
- Spermisit ile beraber kullanıldığında daha da etkilidir.
- Yan etkisi yoktur.
- Emziren anneler de kullanabilir.
- Cinsel yolla bulaşan hastalıkların çoğuna karşı koruma sağlar.
Erkek Kondomu (Prezervatif)
- Erkek cinsel organına ilişki öncesi takılır.
- Spremlerin bir torbaya dökülerek vajinaya ulaşması engellenir.
- Kullanımı tek seferliktir. Her cinsel ilişki öncesinde yenisi takılmalıdır.
- Boşalma sonrası hemen vajinadan çıkarılmalıdır.
- Birçok cinsel hastalığa karşı koruma sağladığı gibi erken boşalmayı da engeller.
- Kullanımı oldukça yaygındır.
Vazektomi (Erkeğin Tüplerinin Bağlanması)
- Kalıcı ve dönüşü olmayan bir yöntemdir.
- Çiftlerin çocuk düşünmediği durumlarda uygulanır.
- Tüp ligasyonu yönteminin erkekteki uygulanma biçimidir.
- Erkeğin sperm kanalları bağlanarak kısırlaştırma yapılır. Böylece boşalma sıvısının içinde sperm bulunmaz.
- İlk aylar yine de kondom kullanımı gereklidir.
- Cinsel hayata dair olumsuz bir etkisi yoktur.
- Hastanede yatışı yoktur.
- Cinsel hastalıklara karşı koruma sağlamaz.
Doğal Korunma Yöntemleri
- Yukarıda saydığımız maddelerin dışında hamile kalmamak için doğal yöntemler de mevcuttur. Ancak risk oranları fazladır. Doğal korunma yöntemleri ile istenmeyen gebelikten korunma için aşağıdaki maddelerden birini uygulayabilirsiniz.
- Gebelikten doğal korunma yolları şunlardır:
- Takvim yöntemi
- Geri çekilme
- Emzirme ile korunma
Takvim Yöntemi
Doğurganlık dönemini hesaplanarak bu süre zarfında cinsel ilişkiden uzak durulduğu yöntemdir doğum kontrol takvimi yöntemi, bazı dönemlerde belirtilerin saptaması zor olacağından risk yüksektir.
Geri Çekilme
Erkek cinsel organının boşalma olmadan hemen önce kadın cinsel organının dışına çıkarılması prensibine dayanır, uygulama zorluğu çiftten çifte değişebilir.
Emzirme İle Korunma
Riski yüksektir, doğumdan sonra çocuğunuzu sık sık anne sütü ile beslerseniz ilk 6 ayda yumurtlama gerçekleşmez.
Acil Korunma Yöntemleri (Ertesi Gün Hapı, Kürtaj)
Ertesi Gün Hapı
- İstenmeyen hamilelikten oluşturan bir durumda ilişkiden sonra doğum kontrol hapı olarak ilk 72 saat içinde kullanılmalıdır.
- Ne kadar erken kullanılırsa o kadar etkilidir.
- Adet düzenini bozacağından sık başvurulmasından kaçınılmalıdır.
Kürtaj
Kürtaj bir korunma yöntemi değildir. Ancak istenmeyen hamilelik durumunda tüm tedbirlere rağmen istenilen sonuç alınamadı ise konunun uzmanları ile görüşülüp alınabilecek bir karardır.